Деформация мен наклонамерден алынған мәліметтерді өңдеу әдісі
Бұл мақалада институт сейсмологияның полигонында 2005-2013 жылдары алынған (Медеу, Курты, Турген пекеттері) деформограф және наклономер құрылғыларыдағы тіркелген деформация мен еңістіктік процестер қаралады. Деформограф пен наклонамерден алынған мәліметтерді өңдеуде негізгі мәлімет көзі болып табылатын минутты мәләметтер базасын жинаудан басталады. Жиналған мәлімет өте көп болғандықтан, бір айдан тұратын мәліметті origin-8,5 бағдарламасына енгіземіз жане графигін сызамыз, сызылған графикті жақсылап қарап,ондағы құрылғының қателіктерін және графиктегі ауытқулар табамыз, кейін Regional Data Selector (1-сурет ) нүктесін басып, онымен керекті аумақты белгілеп аламыз, белгіленгеннен кейін Analysis →Data Manipulation → Vertical Translate нуктесін басамыз, кейін қызыл сызық пайда болады, сол қызыл сызықты көтеріп түсіру арқылы графикті бір-біріне дұрыс етіп теңейміз (2-сурет )
1-сурет Турген бекетіндегі деформографтан алынган алғашқы өнделмеген мәлімет 2005-2013 ж.ж.
2 -сурет Турген бекетіндегі деформографтан алынған мәліметтің өңделген түрі 2005-2013 ж.ж.
Графикте бұдан басқа нүктелердің ауытқуы кездеседі (3 -сурет), ондай нүнтелерді Regional Mask Tool нүктесін басып оны кесіп тастаймыз, ол тек ғана графикте кесіледі, ал мәліметте қалады бұндай нүктелер графикте көп кездесетіндіктен оны формула пайдаланып алып тастаймыз col(c)-col(c)*IsMasked(i,Col(C)). Мәліметтерді жинап бәрін біріктіріп жаңа мәлімет түрін аламыз, төмендегідей (4-5 суреттер)
3 –сурет Ауытқу балған нүктелерді алып тастау.
 А |
 Б |
4-сурет Графиктер: А-деформация (түрдің өзгеруі) өңдеуге дейін; Б- деформацияөңдеуден кейін
 А |
 Б |
4-сурет Графиктер: А-наклонды (еністік) өңдеуге дейін; Б- наклонды өңдеуден кейін
Қорытынды
Алматы полигонындағы деформация бекеттерінің мониторинг арқылы алынған мәліметтер бойынша аймақтың қозғалыс қасиеттері және ауытқулар анықталды. Деформация мен наклономерді өңдеу әдісін пайдалану бізге жылдық ритмдерді және мәліметті анықтауға мүмкіндік береді.
Библиографический список
-
Курскеев А.К., Абаканов Т.Д., Серазетдинова Б.З. Землетрясения: происхождение и прогнозирование.-Алматы:ТОО «Эверо», 2012.-314 с.
-
Тихомиров А.В. Деформационные процессы в периоды возникновения сильных землетрясений на Северном Тянь-Шане//Проблемы предотвращения последствий разрушительных землетрясений.-Алматы-Эверо, 2003.- 492 с.